Als je het boek 'Toxic Charity' van Robert Lupton moet geloven, creëert de Amerikaanse liefdadigheid evenveel afhankelijkheid als de verzorgingsstaten van Europa. Hoewel veel mensen ervan overtuigd zijn dat het geven van giften aan minderbedeelden een prijzenswaardige activiteit is en goed burgerschap bevordert, wijst Lupton vooral op de gevaren. Hij spreekt uit ervaring. Bijna veertig jaar lang was hij opbouwwerker in Amerikaanse binnensteden. Door schade en schande heeft hij geleerd dat mensen soms niet vooruit te branden zijn, zolang zij kunnen rekenen op het medelijden en de liefdadigheid van rijkere medeburgers.

Volgens Lupton helpt liefdadigheid niet als het structureel eenrichtingsverkeer is.

Als je via voedselbanken gratis eten en drinken geeft, haal je niet meer mensen uit de goot, maar krijg je alleen langere rijen. Soms lijkt hulp niet gericht op het verbeteren van leefomstandigheden van arme mensen, maar op de wens van de hulpgever om anderen te helpen.

In Amerika is het belang van het particulier initiatief in het bestrijden van sociale noden veel groter dan in Nederland. We weten dat verzorgingsstaten de zelfredzaamheid en de arbeidsparticipatie van mensen doen afnemen. Maar dat liefdadigheid ook zulke effecten veroorzaakt, was minder helder.

Lupton is voorstander van het oprichten van coöperaties, waar de hulpvragers eerst lid van moeten worden (en dus een klein geldbedrag betalen) en vervolgens actief zijn in het verzamelen, sorteren en onderling verdelen van voedsel. Hulpvragers die alleen maar ontvangen, verliezen hun waardigheid, zelfvertrouwen en motivatie. Maar als ze mede-eigenaars worden, die investeren in hun eigen onderneming, komt er levensenergie los en kunnen ze anderen recht in de ogen kijken. Want uiteindelijk moeten ze de intrinsieke motivatie vinden om hun leven een andere draai te geven.